"You're not going to lose me. You've given me a taste for life. I wanna be happy. Sleep in a bed, have roots. And you'll never be alone again, Mathilda. Please, go now, baby, go. Calm down, go now, go." - (Léon The Professional - Jean Reno)
"Hayat futbola fena halde benzer. Futbol şahsi beceri gerektirir ama aslında toplu oynanan, yani insanların bir takım halinde oynadıkları bir oyundur. Hayat da öyle değil mi? İstediğin kadar yenetekli ol, iyi bir takımın yoksa kaybedersin. Evet, kaybedersin."
Ethan ve Joel Coen kardeşler... Dünyada pek çok manyağı vardır bu adamların. Öyle ki sinemadan hiç haz etmeyen ancak sırf bu kardeşlere duyduğu sevgi yüzünden film izleyen bir arkadaşımı dahi bilirim. Bu adamlara hak vermek gerekir. Çünkü klişe de olsa bu kadar insan yanılıyor olamaz. Ancak bende durum çok farklı. Bu iki kardeşten çıkan işleri pek kendi sinema zevkime uydurmayı başaramadım. Şimdiye dek kardeşlere Oscar ödülü getiren Fargo (ki bu film 7 dalda Oscar adayı olup 2'sinin de sahibi olmuştur) ve The Big Lebowski gibi başı çeken yapımların tarafımdan kalburüstü olarak nitelenmiş olduğunu belirtmek isterim. Yalnız çektikleri her filmden sonra "Belki bu kez olmuştur" umudunu taşırım. Sonra bu umut yerini yine hâyâl kırıklığına bırakırdı tabii. Bu kısır döngü No Country for Old Men çekilene kadar sürecekmiş demek ki! Bu filme kadarki tüm umutlarım beyhudeydi ancak bu film bambaşkaydı. Yine de filmi izlemeye koyulmadan önce de ön yargılarım vardı. Çünkü Coen kardeşlerden bir türlü umduğumu bulamamam gibi bir gerçek vardı. Lâkin filmin ilk dakikaları ile birlikte kendimi filmin akışına fena şekilde kaptırmış olduğumu hissettim. Harika oyunculuklar, sağlam bir senaryo ve dozu son derece yerinde ayarlanmış gerilim unsurlarının beni benden aldığını belirtmek isterim.
"Don’t you know when you see the death, old man?" - (The Lord of the Rings: The Return of the King - Witch King)
Küçükken her çocuk gibi ben de oldukça salaktım. (Şimdi "Hiç de bile, ben salak değildim" diyenler olursa onlara mutfağın yerini göstermekle yetineceğim. Çaydanlık üstten ikinci dolapta). Evet, salaktım. Özeleştiriyi çok iyi yaparım ben. Pek çok çocuk gibi yığınla oyuncağım vardı. Yolda yürürken vitrinde beğendiğim bir oyuncağı alması için babamın başında et bırakmazdım. Dükkanın içinden zaferle ayrıldıktan sonra o oyunca ertesi güne kalmaz, paramparça olurdu. Bunu gören babam da bana bir daha oyuncak almayacağının sinyallerini gözleri ile verirdi. Çünkü bunu ilk defa yapıyordum. Haklı, adam da bıkmış olmalı. Ancak suç benim değildi. İnanın ki değildi. Küçüklüğümden beri otomobillere ilgim olmadığı için benim oyuncak koleksiyonum mümkün mertebe sevdiğim kahramanların oyuncaklarından oluşurdu. İçlerinden en sevdiğim oyuncağım da Batman'di. İşte tüm suç bu oyuncağındı, daima! Çünkü alınan her yeni oyuncağı akşam okuldan eve geldiğimde Batman ile dövüştürürdüm. Ancak başta da belirttiğim gibi salaktım, Batman'in rakibini kırıp atmadan savaşı Batman'e kazandıramazdım. İşte kısır döngü bundan ibaretti. Hatta, şimdi hatırladım, ben bu oyuncağı okula bile götürürdüm. Öğretmen ders anlatırken ben "Çuv, dıkşın" nidalarıyla oyuncakları kavga ettirirdim. Yok yok, ben salaktan da öteydim, maldım biraz...
Dünyanın neresine gidersek gidelim, neresinde yaşarsak yaşayalım Türkiye gibisini bulamayacağımız kesinlik aşikâr. Bu hem olumlu hem de olumsuz yönden kabul edilebilir. Etrafımıza bir göz atalım. Çok uzun yıllardır bütün dünyanın gıpta ile baktığı, elde etmek için türlü oyunu oynadığı bir coğrafyanın sahibiyiz. Karnımızı burada doyuruyoruz, aldığımız nefesi burada alıyoruz. Dünyanın birçok yerinde eşi benzerine rastlanamayacak türlü doğal güzelliklerin içinde yaşıyoruz. Duruma bu açıdan yaklaştığımızda bizden şanslısı yok. Zira kazın bir de öteki ayağı söz konusu tabii.
Son dönemde Balkan ülkeleri sinema alanında çok başarılı işler çıkarıyorlar. Bunun yeni bir örneğini son Cannes Film Festivali'nde Cristian Mungiu verdi. Son filmi 4 Months, 3 Weeks, 2 Days ile festivalden Altın Palmiye dahil 3 ödülle dönünce bütün dikkatler Romanya'ya çevrildi. Zira Rumenler bunu pek sık yapmıyorlar.
Ray Bradbury'nin Fahrenheit 451 romanını hatırlamak gerek. Eserde öyle bir hükümet vardır ki ülke genelinde kitap okunmasını bırakın evinizde herhangi bir kitap bulundurmak bile suçtur. İnsanlar tavan aralarında, şöminelerinde saklar kitapları. Bu insanların sayısı da bir hayli azdır. Beyinleri yıkanmış olan halkın geneli okumanın tamamen zararlı bir şey olduğunu düşünmekte ve kitap bulunduran birini gördüklerinde ilgili makama ihbar etmektedirler. Kitapsız bir toplumu refahın sağlanması için gerekli görürler. Buna benzer olaylar Orwell'a büyük ün kazandıran 1984'te de rastlamak mümkündür. Katı bir iktidarın pençesinde kıvranmaktadır insanlar. Büyük göz ne söylüyorsa odur. Özgür iradeye darbe vurulur.
Leonardo Da Vinci'nin dünyaca ünlü eseri Mona Lisa'da bulunan kadının kesin ismi belirlenmiş. Çok şey çizilmişti üstüne... Şifreli mesajlar içerdiğinden tutun da ressamın kendi sevgilisinin resmini çizdiğine kadar birçok iddia atıldı ortaya. Sonuç mu? Tabloda sinsi sinsi gülümseyen yüzün sahibi Floransa'lı bir tüccarın hanımı Lisa del Gioconda'nın ta kendisiymiş.
Hayal denizleri vardır küçük bedenlerin her gece uykunun sıcacık avuçlarına kendilerini teslim etmeden önce serinlemek için daldıkları… Kimisi anne ve babasının yastığının başında okuduğu masaldaki kulede esir kalmış güzeller güzeli prensesi kurtarmanın peşindedir, kimisi ise izlediği bir filmin etkisinde dünyayı kurtarmanın derdine düşmüştür. Kız ya da erkek fark etmez. Her insanın çocuk yaşta başlayan tutkuları vardır. Bu tutkuların esiridir onlar. Başka hiçbir şeyin değil.
Samwise Gamgee nazarımda tüm zamanların en büyük kahramanıdır. Hayallerinde bile ayakları yere basan bir karakterdir. Aslında mensubu olduğu halkın tipik yaşam tarzı yüzünden pek büyük hayallere sahip değildir. Yaşadığı küçük köyde anlatılan hikâyeler de çok basit olmasına karşın her çocuğun içinde olmak isteyeceği türdendir. Samwise’ın tek hayali ise ölümsüz Elfleri ve yaşadıkları dünyanın kendi bulundukları bölgesine hiç uğramayan fülleri bir kez olsun görebilmektir. Ancak onun elinden gelen tek şey mesleği olan bahçıvanlığı icra etmektir. İçindeki potansiyeli ne ailesi, ne bahçıvanlığını yaptığı Frodo, ne de en kötüsü kendisi bilmektedir. Yalnız gün gelir hiç beklemedikleri şekilde canından çok sevdiği Frodo ile birlikte çok büyük bir yolculuğun içinde bulur kendini. Artık hayalleri sadece Elfleri ve fülleri görmekle sınırlı kalmayacaktır. Yanların yok edilmesi gereken bir yüzük, önlerinde dinledikleri en kötü öyküden daha da zorlu bir yolculuk ve ellerinde sadece umut ve irade vardır. Romanın en sadık, en faydalı ve en sağlam karakterli adamını tanımaya bu andan sonra başlarız aslında. Yolculuklarının en mutsuz anlarında aslında romanın baş kahramanı olan Frodo’ya karşı gösterdiği müthiş dostluk ve sadakat örneği onu okurun gönlünde ayrı bir yere kondurmuştur. Samwise dostuna olan sevgisini, güvenini ve bağlılığını asla kaybetmez. Herkese cesaretin, dostluğun, iradenin ve gücün; dolayısıyla da kahramanlığın sembolü olduğunu kanıtlar. Öykü sonunda hedefe ulaşılmışsa eğer bu görevin gerçek sahibi Frodo’nun değil Samwise’ın sayesindedir. Çünkü onun önünde ordular diz çökse az gelir. En umutsuz anlarda bile hayalleri vardır onun, kahramanlık hayalleri… En zor anlarda bu hayallerine tutunarak ilerleyebilmiştir. Öyle ki kitabın bir bölümünde Frodo’ya kendilerinin de bir gün şarkılara ve öykülere konu olup olamayacaklarını sorunca Frodo şaşırır ve o da şu sözlerle devam eder: “Acaba bir gün insanlar ‘Haydi şimdi Frodo ve Yüzük’ün hikayesini hikâyesini dinleyelim’ diyecekler mi? Ve sonra ‘Evet, en sevdiğim hikâyedir. Frodo gerçekten çok cesurdu değil mi baba?’ diye soran oğluna, baba ‘Evet oğul, o Hobbitlerin en meşhurudur’ diye cevap verecek mi acaba?” Bunun üzerine Frodo, Samwise’a döner ve o vurucu konuşmayı yapar: “En önemli karakterlerden birini unutuyorsun. Yiğit Samwise! Ondan da biraz bahset. Çünkü Sam olmasaydı Frodo oraya gidemezdi!” Her şeyin başında köyünden dışarı bir adım dahi atmamış sıradan bir bahçıvanken, her şey sona erdiğinde ölümü görmüş, ateşten geçmiş, yaşanabilecek tüm felaketleri yaşamış bir kahramandır o.
